Bắc Ninh kỷ niệm 10 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Dự chương trình có đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an; Đại tướng Phạm Văn Trà, Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; đồng chí Vũ Đức Đam, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành, cơ quan Trung ương, đại biểu 30 tỉnh thành phố, đại biểu Đại Sứ quán 34 quốc gia và vùng lãnh thổ và một số tổ chức quốc tế tại Việt Nam; về phía tỉnh Bắc Ninh có đồng chí Nguyễn Nhân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ, các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Uỷ ban MTTQ tỉnh cùng hàng nghìn nghệ sỹ, nghệ nhân và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho nhân dân và cán bộ tỉnh Bắc Ninh về thành tích bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại “Dân ca Quan họ Bắc Ninh”.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tử Quỳnh khẳng định, những năm qua, tỉnh Bắc Ninh không những đạt được thành tựu có ý nghĩa lịch sử, tạo dựng vị thế với nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội nằm trong tốp dẫn đầu cả nước mà còn đi đầu trong  bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể. Đặc biệt là Dân ca Quan họ, sau một thập niên được vinh danh, Bắc Ninh đã hành động quyết liệt, thực hiện nghiêm túc các cam kết với UNESCO, tích cực gìn giữ, bồi đắp giá trị di sản để Quan họ lan tỏa, trường tồn.

Hoạt cảnh Vua bà Thủy Tổ Quan họ dạy dân trồng lúa, trồng dâu trong bài hát quan họ “Liện sai”.

Tỉnh đã có nhiều hoạt động tôn vinh và tri ân các “Báu vật nhân văn sống”, phong tặng 71 nghệ nhân và 5 nghệ nhân ưu tú, hỗ trợ kinh phí hàng tháng cho các nghệ nhân, các làng và câu lạc bộ Quan họ; có cơ chế đãi ngộ cho các nghệ sĩ, diễn viên, nhân viên Nhà hát dân ca Quan họ; Mở rộng các hình thức truyền dạy trong cộng đồng, đưa Quan họ vào chương trình giảng dạy chính thức của trường học; Đẩy mạnh xây dựng không gian diễn xướng Quan họ: tu bổ, tôn tạo quần thể di tích lịch sử Thủy tổ Quan họ, đưa vào sử dụng 8 nhà chứa Quan họ và tiếp tục triển khai xây dựng ở nhiều địa phương. Đặc biệt, đã cơ bản hoàn thành công trình Nhà hát Dân ca Quan họ với kiến trúc độc đáo, là nơi lý tưởng du khách thăm quan, cảm nhận, thưởng thức những nét tinh túy của Quan họ; Xây dựng Trung tâm lưu trữ, bảo tồn và khai thác Quan họ, nghiên cứu 30 chuyên đề, ký âm 107 bài Quan họ cổ, xuất bản 9 đầu sách về Dân ca Quan họ; Khuyến khích phát triển các làng, câu lạc bộ Quan họ, từ chỗ chỉ có 49 làng Quan họ gốc và 34 câu lạc bộ, đến nay phát triển 369 làng Quan họ thực hành, 381 CLB với hơn một vạn hội viên tham gia, hàng nghìn người có khả năng truyền dạy.

Truyền dạy hát dân ca “Trên rừng ba mươi sáu thứ chim”.

Theo thống kê, hiện có  hơn 140 câu lạc bộ ở các tỉnh và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài,  nhiều hội viên không phải người Kinh Bắc nhưng vẫn dành tình cảm yêu mến cho Quan họ. Quan họ Bắc Ninh thực sự lan tỏa, phát triển rộng khắp làng, xã, từng thôn xóm, góc phố, trở thành nét văn hóa đặc trưng bao trùm lên các lễ hội và sinh hoạt thường nhật của người dân. Quan họ lan tỏa đến mọi miền Tổ quốc, trở thành một biểu tượng văn hóa hấp dẫn trong quá trình hội nhập văn hóa quốc tế. Điều đó chỉ có thể bắt nguồn từ sức sống lâu bền, giá trị nội tại của Quan họ và kết quả nỗ lực của cả hệ thống chính trị, chung tay góp sức của các tầng lớp nhân.

Nghệ sĩ Thanh Quý và Kyo York biểu diễn hát dân ca bài “Còn duyên”.

Phó Thủ tướng Chính Phủ Vũ Đức Đam biểu dương những thành tựu to lớn mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Bắc Ninh đạt được trong những năm qua. Đặc biệt, trong lĩnh vực văn hóa, sau 10 năm Dân ca Quan họ  được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, Bắc Ninh đã thực hiện tốt các nội dung Việt Nam cam kết với UNESCO về bảo tồn Dân ca Quan họ như: truyền dạy, phục dựng không gian diễn xướng truyền thống, tuyên truyền quảng bá ra thế giới; đầu tư cơ sở vật chất....  Công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ của tỉnh Bắc Ninh là mô hình, cách làm độc đáo, hiệu quả, cần được nhân rộng trong bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể của cả nước.

Ca khúc “Nghe câu Quan họ trên cao nguyên”.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng cho rằng, Dân ca Quan họ Bắc Ninh hiện đang phải đối mặt với những khó khăn trong xu thế toàn cầu hóa với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ truyền thông, sự du nhập của nhiều nền văn hóa, dễ làm mối quan tâm của người dân, nhất là giới trẻ bị mai một nếu không có giải pháp đồng bộ, mạnh mẽ và hiệu quả. Đội ngũ nghệ nhân quan họ cổ tuổi ngày càng cao, trong khi lớp nghệ nhân kế tiếp chưa nhiều; các cá nhân, tổ chức tâm huyết với sự nghiệp văn hóa không phải lúc nào cũng được hỗ trợ, tôn vinh kịp thời; các chính sách xã hội hóa chưa đủ thiết thực để  kịp thời hỗ trợ các tập thể, cá nhân tham gia thực hành nghệ thuật truyền thống hay đầu tư gắn kết chặt chẽ di sản với phát triển kinh tế đảm bảo hài hòa lợi ích các chủ thể.

Biểu diễn của Đoàn nghệ thuật Hát Xoan tỉnh Phú Thọ.

Phó Thủ tướng khẳng định để Quan họ được bảo tồn, lan tỏa vai trò của người dân là trung tâm. Trách nhiệm bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ không chỉ dừng lại trong phạm vi tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang mà còn trong phạm vi cả nước, mọi người Việt Nam trong nước và nước ngoài. Bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa do cha ông ngàn đời sáng tạo, trao truyền lại không chỉ là trách nhiệm thế hệ hôm nay với lịch sử mà còn là giải pháp quan trọng biến các di sản này thành nguồn lực thúc đẩy mọi người dân Việt Nam đoàn kết sáng tạo nỗ lực vươn lên xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Biểu diễn của Đoàn nghệ thuật Nhã nhạc Cung đình Huế.

Tại buổi lễ, Phó Thủ tướng trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Bắc Ninh vì đã có nhiều thành tích trong công tác bảo tồn, phát triển Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Biểu diễn của Đoàn nghệ thuật Đờn ca tài tử tỉnh Bạc Liêu.

 Sau phần lễ trang trọng là chương trình nghệ thuật với chủ đề Rạng rỡ miền Quan họ với 3 chương: Chương 1: Dòng sông Quan họ; Chương 2: Làng Quan họ quê tôi;  Chương 3: Rạng rỡ miền Quan họ. Trong đó chương trình nghệ thuật Rạng rỡ miền Quan họ là áng văn trữ tình khái quát quá trình hình thành và phát triển loại hình dân ca độc đáo này. Tất cả được luồng sinh khí tràn trề của các “liền anh, liền chị” đất Kinh Bắc thổi vào, nâng niu, gìn giữ, truyền dạy, nâng tầm, để những bài ca Quan họ cất cánh bay cao, bay xa, vượt thời gian, không gian đến với các vùng quê Việt Nam và bạn bè năm châu.

Chương trình được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Phát thanh và truyền hình Bắc Ninh và một số Đài phát thanh và truyền hình trong cả nước.