Văn minh và tiết kiệm

Sau 10 năm triển khai thực hiện, Bắc Ninh có nhiều mô hình tốt về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Thống kê trong 10 năm qua, toàn tỉnh có 70.953 đám cưới, trong đó hơn 98% số đám cưới thực hiện tốt nếp sống văn minh. Hầu hết đám cưới đều được tổ chức trên cơ sở tìm hiểu tự nguyện của đôi nam nữ, đến UBND xã, phường, thị trấn làm thủ tục đăng ký kết hôn, bảo đảm đúng quy định của pháp luật và quy ước của địa phương, phù hợp với thuần phong mỹ tục, điều kiện kinh tế xã hội của gia đình, địa phương và sự tiến bộ chung của xã hội; tiệc cưới cơ bản được tổ chức trang trọng, tiết kiệm, không mời khách tràn lan, điển hình là cán bộ chủ chốt cấp tỉnh, cấp huyện.
Trong việc tang, dần xóa bỏ các hủ tục mê tín dị đoan, tình trạng tổ chức ăn uống trong ngày tang lễ và các ngày tuần tiết giảm đáng kể. Hầu hết đám tang, nhất là đám tang của gia đình cán bộ công chức, viên chức thực hiện tốt quy định về nếp sống văn minh, sử dụng vòng hoa luân chuyển, xây mộ đúng quy định; không tổ chức ăn uống trong ngày tang lễ và ngày tuần tiết. 730 thôn, làng, khu phố đã thành lập Ban tang lễ để kịp thời thăm hỏi, động viên tang chủ, điều hành việc tang và giải quyết các vấn đề có liên quan theo quy định, hướng dẫn của Nhà nước. Các đội hộ tang giúp tang chủ tổ chức tang lễ trang nghiêm, chu đáo.
Thực hiện Nghị quyết 191/2015/NQ-HĐND17 của HĐND tỉnh, tất cả các đám tang thực hiện hỏa táng, điện táng đều được tỉnh hỗ trợ kinh phí 10 triệu đồng/đám. Ngoài ra, một số địa phương còn hỗ trợ từ cấp huyện, cấp xã tới các thôn, khu phố. Nhờ đó, nếp nghĩ của người dân thay đổi, tỷ lệ đám tang thực hiện hỏa táng, điện táng cũng tăng dần qua các năm. Cụ thể, năm 2010 số đám tang thực hiện hỏa táng toàn tỉnh là 2,7% đến năm 2014 tăng lên 20,4% so với tổng số đám tang. Năm 2023, tỷ lệ đám tang thực hiện hỏa tảng, điện táng toàn tỉnh là 64,3%, tăng 61,6% so với thời điểm năm 2010. Hiện nay, nhiều thôn, làng trong tỉnh có tỷ lệ 100% đám tang điện táng, hỏa táng. Đặc biệt có những xã, phường được đánh giá là điểm sáng trong thực hiện nếp sống văn minh việc tang như Song Hồ, Mão Điền (Thuận Thành)...

Một đám cưới ở Yên Phong trong thời điểm xảy ra đợt lũ lụt.  Ảnh internet.

Có thể thấy, sự vào cuộc tự nguyện, tự giác của người dân trong thực hiện nếp sống văn minh việc cưới, việc tang là minh chứng điển hình cho chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của tỉnh đã đi đúng hướng, tiếp cận trúng vấn đề quan tâm thường trực của cộng đồng dân cư các địa phương.
Đáng chú ý, kể từ sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát, ý thức người dân càng nâng cao hơn, việc cưới tiết kiệm, lành mạnh, không phô trương. Sự động viện, khích lệ kịp thời của chính quyền địa phương nên nhiều gia đình tự giác lựa chọn báo hỉ, hoãn tổ chức tiệc cưới và có những cách làm sáng tạo để vừa bảo đảm phòng dịch vừa văn minh, tiết kiệm mà vẫn xây dựng được hạnh phúc lứa đôi. Trong việc tang cũng không để kéo dài nhiều ngày, hạn chế thủ tục rườm rà, lãng phí. Chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, nhắc nhở các gia đình không dựng rạp lấn chiếm lòng, lề đường, ảnh hưởng an toàn giao thông...
Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang tại Bắc Ninh vẫn còn những tồn tại nhất định. Số ít đám cưới còn kéo dài trên 1,5 ngày, tổ chức đón dâu 2 lần, mời đông thực khách, phô trương, dựng rạp lấn chiếm vỉa hè, lòng đường ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Trong việc tang, còn có địa phương chưa quan tâm tiến hành quy hoạch nghĩa trang, kích thước ngôi mộ cải táng không đúng với hướng dẫn của tỉnh, có hiện tượng chiếm đất canh tác làm mộ phần của cá nhân, dòng tộc, gây lãng phí đất đai. Hiện tượng khóc kèn, khóc mướn vẫn còn ở một số nơi; có gia đình vẫn làm cỗ mời khách trong ngày tang lễ, tuần tiết, tổ chức giỗ đầu hoặc cải táng người quá cố...
Những tồn tại nêu trên có nhiều nguyên nhân song cơ bản do nhận thức của một số cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở còn hạn chế; một bộ phận cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên chưa gương mẫu thực hiện. Công tác tuyên truyền vận động của các đoàn thể quần chúng, các cấp, các ngành chưa thường xuyên, kịp thời, rộng khắp và thiếu sự phối hợp tích cực, chặt chẽ... Việc tổng kết, khen thưởng thiếu sâu sát, kịp thời nên những mô hình tốt, kinh nghiệm hay chưa có tác dụng lan tỏa rộng trong cộng đồng dân cư.
Thời gian tới, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục chủ trì, phối hợp tham mưu, hướng dẫn các địa phương rà soát, sửa đổi bổ sung các quy định về thực hiện nếp sống văn minh theo các văn bản nhà nước hiện hành và phù hợp với các quy định hội nhập quốc tế; đề xuất định kỳ tổ chức sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm từ thực tiễn nhằm đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại yếu kém, tìm ra nguyên nhân đề ra các biện pháp tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang...