Chung tay bảo vệ môi trường

Ngày nào cũng vậy, từ khoảng 3h sáng, khi trời còn tờ mờ, chị Nguyễn Thị Thanh, thành viên HTX vệ sinh môi trường thị trấn Chờ chuẩn bị dụng cụ theo xe rác bắt đầu chạy dọc từ đường lớn vào từng ngõ nhỏ. Chị bảo, tranh thủ dọn dẹp sớm để sáng ra, mọi người được tận hưởng không khí trong lành. Công việc của chị là thu gom, lấy rác từ các thùng rác của từng hộ dân đưa lên xe chuyên dụng. Nơi nào vương vãi rác, chị nhanh tay lấy chổi, xẻng hót cho sạch sẽ mới rời đi. Cứ lần lượt như vậy, chẳng mấy chốc, khi trời sáng hửng, chị cơ bản dọn xong các tuyến đường giao thông, chuyển sang công đoạn vận chuyển, thu gom rác đến bãi tập trung.
Chị Thanh là một trong số các thành viên tham gia HTX môi trường từ những năm 2000. Ông Đỗ Văn Đoan, Giám đốc HTX cho biết, tiền thân của HTX môi trường thị trấn Chờ là HTX dịch vụ công ích vệ sinh môi trường thị trấn Chờ, thành lập năm 1998, với nhiệm vụ thu gom, xử lý rác của toàn thị trấn. Ngày ấy, thị trấn bé nhỏ hơn bây giờ, khối lượng rác ít hơn nhưng công việc và trách nhiệm của các thành viên HTX vẫn như vậy. Vì nhiều lý do khách quan, HTX có giai đoạn chuyển thành tổ hợp tác khoảng 3 năm. Sau đó, đến năm 2021, với việc xác định lại phương án kinh doanh, các thành viên đều nhận thấy phải tổ chức lại bộ máy, thành lập HTX mới để có tư cách pháp nhân, thuận lợi cho việc giao dịch. HTX hiện có 12 thành viên, ký hợp đồng đảm nhận thu gom rác cho 4 thôn Phú Mẫn, Ngân Cầu, Trác Bút, Trung Bạn, khối các cơ quan, trường học, điểm công cộng của huyện. Địa bàn hoạt động khá rộng, bình quân mỗi ngày HTX thu gom vận chuyển khoảng 20 tấn rác đến bãi tập kết của thị trấn. Vì vậy, HTX phân công, giao trách nhiệm cho từng lao động thu gom, lái xe, đầu tư 4 xe 3 bánh, 1 xe chở rác chuyên dụng và nhiều dụng cụ vệ sinh khác.

HTX môi trường thị trấn Chờ đầu tư thêm xe chuyên dụng chở rác.

Theo ông Đoan, thuận lợi của HTX là luôn nhận được sự đồng hành quản lý từ chính quyền, đoàn thể của các thôn. Khi có người cố tình xả rác bừa bãi, chính quyền thôn nhắc nhở kịp thời, thông báo cho HTX để xử lý, vận chuyển rác đến đúng nơi quy định. Hàng tuần, các thôn cũng phát thanh tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, đổ rác đúng nơi quy định, nhiều hộ còn chủ động phân loại rác. Ông Nguyễn Văn Phong, người dân thôn Ngân Cầu phấn khởi: “Trước đây, trên đường vào xóm tôi vẫn thi thoảng bắt gặp những đống rác ở ngã 3, ngã 4, dưới cột điện do người dân thiếu ý thức vứt bừa bãi, mùi rất hôi thối. Từ khi HTX tổ chức vệ sinh bài bản, người dọn dẹp có trách nhiệm, nên đường sạch sẽ, các cháu nhỏ vui chơi cũng yên tâm”.  
Tuy nhiên, HTX vẫn còn gặp  khó khăn khi chưa tiếp cận được chính sách hỗ trợ tiền vận chuyển đến bãi rác tập trung của thị trấn. Ngoài ra, HTX cũng thiếu vốn để đầu tư trang thiết bị thu gom, vệ sinh. Chẳng hạn một chiếc xe chuyên dụng chở rác có chi phí khoảng 700 triệu đồng, chưa kể tiền dầu máy, sửa chữa, mất nhiều thời gian để thu hồi vốn. “Đặc điểm các thiết bị, dụng cụ làm vệ sinh môi trường rất nhanh xuống cấp nên phải thay mới, cải tạo thường xuyên trong khi nguồn thu phí vệ sinh môi trường quá ít nên không đủ bù đắp. Chưa kể, mật độ dân cư ngày càng đông, dịch vụ phát triển, khối lượng rác và công việc tăng lên. Nên dù doanh thu mỗi năm của HTX đạt hơn 400 triệu đồng, chỉ đủ trả lương cho người lao động, chi phí cho máy móc, chứ chưa đem lại nhiều lợi nhuận cho các thành viên”- ông Đoan bày tỏ.
Vì vậy, HTX mong muốn được tiếp cận chương trình, dự án có sự hỗ trợ từ ngân sách địa phương; hỗ trợ vốn vay ưu đãi đổi mới trang thiết bị, máy móc, chuyển giao các công nghệ mới, hiện đại ít gây ô nhiễm môi trường. Đào tạo, hướng dẫn người lao động, thành viên trong các HTX vận hành thiết bị, máy móc; tư vấn phát triển dịch vụ bảo vệ môi trường. Ngoài ra, rất cần sự chung tay của chính quyền địa phương trong việc vận động, tuyên truyền người dân tham gia bảo vệ môi trường. Từ đó, HTX có động lực đảm nhận tốt việc thu gom, vận chuyển rác, phát huy vai trò tập thể trong tham gia phân loại rác tại nguồn, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế và vì môi trường bền vững.