Đi qua vùng heo may

Ta nhận ra câu chuyện của cánh đồng ngày ta trở về chạy trên cơ man nào lá cỏ. Một vùng bát ngát xa trông. Gió thông thống, mùa ăm ắp tươi non. Đứa trẻ ta chạy ào vào giấc mơ, sung sướng hét lên thật to rồi nhặt lấy mùa chở nặng hai vai. Mẹ ta ở đó, cha ta ở đó, tuổi thơ ta ở đó. Dẫu bùn đất, áo nâu, dẫu hanh hao, nứt nẻ. Thì cứ chân trần mà chẳng phân vân. Thì cứ giòn tan mà không bịn rịn, mà chẳng tần ngần. Dắt con trâu ra đồng, gửi vào những vun trồng. Rằng ta ở đó, một mai này dẫu nhớ, vẫn biết mình thi vị, trong veo. Muốn làm gầu dây, gầu sòng tát cạn ngày xanh, rồi mò mẫm tuổi lên mười đánh đố. Lấm láp nhảy ào xuống dòng trong gột rửa một ta đầu trần nắng gió mưa tuôn. Có một vùng heo may mới chớm khi ta hoài niệm về thuở ấu thơ. Một chút man mác giữa đắm chìm tuổi nhỏ. Vùng trời ấy heo may chỉ ngang ngõ, hồn hậu bám lấy mộc mạc, tự nhiên.
Ta nhận ra câu chuyện của những dòng sông. Êm đềm chảy là thế, tha thiết, tĩnh tại mà thả trôi mình. Sông chảy qua muôn nhánh bình minh, qua những đám mây vắt ngang chiều biêng biếc. Rồi sông trở về quán trọ ngỡ chẳng thể dừng chân. Vùng heo may bám lấy mặt sông, hỏi sông đã ấp ôm những gì mà muôn đời giấu tuổi. Chỉ biết rằng ăm ắp phù sa. Có khi dội về trong ta một tiếc nuối. Thì cứ chảy đi sông, chảy đi từng lớp sóng lòng, bồi lở đục trong, bến đời có là sâu cuối. Ta thấy sông vời vợi trong từng hoang hoải suy tư. Bờ đê ngập đầy cỏ may, chỉ để đợi chờ bước chân người đi. Người cứ đi xa mãi, chưa hẹn ngày trở lại. Gấu quần rộng thùng thình, bàn tay miết mải lặng thinh. Để rồi sông cứ chảy trong ta, nhắc ta về đời người. Đời người ăm ắp mùa sông, như câu thơ biết gạn đục khơi trong mà thu mình vào phút suy tư, tĩnh lặng. Thơ viết ra như sông còn chảy, còn thức giữa bốn bề bát ngát xa trông. Gói lại, gọn ghẽ như bầu mắt đã đầy cung bậc của nắng mưa se sẽ, của sương sa ngậm đắng nuốt cay, của vui vầy, hoan hỉ mà sâu trầm như chính hồn sông chở trong lòng tiếng hát. Tiếng hát dẫu chẳng cất lên mà cứ âm ỉ, da diết: “Qua nửa đời phiêu bạt, con lại về úp mặt vào sông quê...”. Vùng heo may là thế. Suy tư muôn nẻo nhánh sông, tìm một lối về.

Ta nhận ra câu chuyện của phố thị. Giữa người xe nườm nượp, ai còn đi ngược chiều gió thổi mây bay. Ồn ào trong những gốc cây đã cổ thụ con phố vắng làm gầy khoảng lặng. Phố có cái sừng sững, uy nghi mà không còn tươi mới trong mắt người luống tuổi. Vậy là mái dốc tường rêu. Nhặt lấy tán bàng mà se sắt dần đông. Hay mảnh trăng đi qua phố ngập ngừng: vẫn biết mình ở đó. Chỉ là phố chưa đủ tĩnh lặng như hơi thở dịu nhẹ trong buổi sớm tựa nương. Trăng vắt lên vai, trăng cài hơi thở. Tiềm tàng là những đốt tay. Bây giờ phố ngủ say. Hay có khi phố vẫn đương say. Say trong những ồn ào đua chen mà chỉ khi heo may lẩn khuất, phố mới trầm tư mà sâu sắc. Đời phố, chẳng phải thanh lọc từ những ồn ào đó sao. Như ta từng nguội lạnh trước những nỗi đời nỗi người không đến tự nhiên, phức tạp cả những đơn thuần, hay đã quá quen thuộc mà dạn dĩ ngày phố qua rồi tiếng lòng không báo trước. Rồi lại hâm nóng mình bằng ly cà phê không đường không đá. Nhìn ra phố, ngỡ mình chông chênh mà chẳng thể gần. Những làn mưa mỏng bám áo người đi đường chừng như níu kéo, chừng như chậm lại. Như ta ngồi đây, lọc ánh mắt vơi đầy. Heo may dần bám lấy ta, lặn vào chân tóc. Phố cũng thu nhỏ, hẹp dần lại trong khoảnh khắc tâm bình lặng nhặt lấy gió thu. Giữa xao xác heo may, tiếng người lọt thỏm rơi vào tiềm thức.
Ta nhận ra câu chuyện của bến bờ. Dẫu là dòng sông, cánh đồng hay phố thị. Thì chỉ như từng nấc thang đưa tuổi mình vào đếm nhớ. Dẫu phố có buồn, dẫu sông có khóc thì hãy tìm về cánh đồng bao dung. Như một lẽ tự nhiên tìm về bản ngã chân thật. Ta khắc khoải mùa sông, ta mênh mông phố thị rồi đâu cần cuốn phăng, gạt bỏ. Ta làm sông chảy tràn qua phố, nếp gấp thời gian ở đó, dấu vân tay ở đó. Phố sẽ thu mình như trăng, sông sẽ tình bằng mà chẻ thành muôn nhánh. Cứ êm trôi bên gánh mỏi tình đời. Trở lại ta gần thôi, cố định như con thuyền đã cột chặt dây thừng vào bụi tre già. Câu chuyện của bến bờ muôn đời là thế. Chỉ khi trải qua, chỉ khi thấu hết mới đủ tĩnh lặng giữa sông vẫn chảy, sâu trầm giữa phố ồn ào còn thức và muốn dừng lại ngơi nghỉ, êm ái bên cánh đồng, nằm xuống vuốt ve ngọn cỏ, ngửa cổ lên là cả khoảng trời đã gạn lọc heo may. Heo may lẳng lặng trong sắc nắng vàng tươi, heo may âm thầm chín vào quả ngọt. Bến bờ chau chuốt từng nỗi nhớ, niềm thương.
Đi qua vùng heo may, còn lại ta bọc lấy mùa say. Thơm vào từng nỗi nhớ nhà, nhớ quê da diết, ngọt sắc vào từng biêng biếc tuổi thơ. Tóc chớm bạc, da sạm đồi mồi, rạn mỏi chân chim mà đâu màng se sắt đầu đông, nuối tiếc cuối thu. Heo may vắt ngang trời thu đông, mặc chiếc áo mỏng bám lấy thịt da, tựa hồ có ta man mác. Trên đầu ta sợi bạc là khoảng lặng sinh sôi. Những nghĩ suy còn neo đậu đâu đó. Rồi sớm nào ta mở ra ô cửa, heo may ùa vào, gạn lấy, lại êm ái nhìn thấy một trời cỏ hoa, tiếng thơ say đắm, quyện hòa.