Khẩn trương tu bổ di tích quốc gia xuống cấp thuộc phòng tuyến Như Nguyệt

Ngôi chùa là một trong những nơi tập kết quân của nhà Lý trong trận quyết chiến tại bến Như Nguyệt năm 1077 và từ lâu đã là trung tâm sinh hoạt tôn giáo tín ngưỡng của nhân dân địa phương. Theo các nhà nghiên cứu, hiện vật cổ giá trị còn được lưu giữ ở chùa Bồ Vàng gồm: 8 pho tượng gỗ có niên đại tạo tác vào thời Nguyễn (thế kỷ XIX), 2 tấm bia đá lớn, mỗi tấm chạm hình hai tượng hậu ở mặt trước và mặt bia phía sau khắc chữ Hán, nội dung chính ghi chép về việc gửi giỗ hậu vào chùa, văn bia được dựng khắc vào năm Chính Hòa thứ 7 (1686). Đặc biệt khuôn viên chùa Bồ Vàng hiện còn bảo lưu được một số loại vật liệu kiến trúc như: Tảng kê chân cột chất liệu đá xanh và đá nhám cùng nhiều viên đá kè móng có niên đại thời Lý. Những dấu tích kiến trúc còn lại chứng minh chùa Bồ Vàng có niên đại khởi dựng từ thời Lý và được trùng tu mở rộng quy mô lớn, kiến trúc đẹp dưới thời Lê Trung Hưng.

Tòa Tam bảo chùa Bồ Vàng phủ bạt chờ phương án tu bổ. (Ảnh chụp ngày 15-10-2024).

Tuy nhiên, ngôi chùa đã bị phá hủy hoàn toàn trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Năm 1992, nhân dân địa phương xây dựng lại ngôi chùa trên nền đất cũ gồm: Toà Tam bảo có mặt bằng kiến trúc hình chữ Đinh gồm 5 gian Tiền đường và 2 gian Thượng điện; nhà Tổ 5 gian theo phong cách nghệ thuật kiến trúc truyền thống.
Do thời gian dài không được trùng tu, tôn tạo kịp thời nên ngôi chùa đang xuống cấp nghiêm trọng. Ghi nhận của phóng viên, toàn bộ phần mái của tòa Tam bảo bị võng, ngói xô lệch, dột nát, tường ẩm thấp có nhiều vết nứt, cột kèo bị mối mọt xâm hại. Ông Ngô Văn Lai, Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban công tác mặt trận thôn Như Nguyệt cho biết: Ngôi chùa xây dựng từ năm 1991 và khánh thành vào năm 1992 nhưng từ đó đến nay chỉ có vài lần đảo ngói, chưa được tu bổ. Chùa đang xuống cấp, vừa qua lại gặp cơn bão số 3 quật đổ cây to của nhà dân đè lên mái Tam bảo khiến ngói vỡ, mưa dột khắp nơi, nhân dân phải dùng bạt phủ tạm lên mái để chống dột.  
Nhà sư Thích Minh Hiền, trụ trì chùa Bồ Vàng giãi bày: Chúng tôi nghe tin có chủ trương tu bổ ngôi chùa từ năm 2021 nhưng không hiểu vì sao đến nay vẫn chưa triển khai. Ngôi chùa đang xuống cấp nghiêm trọng, nguy cơ sụp đổ rất cao, rất mong các ban, ngành quan tâm tu bổ, bảo vệ di tích, giữ gìn giá trị văn hóa, lịch sử quốc gia và đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân.
Ngoài di tích chùa Bồ Vàng, còn một số di tích quốc gia khác thuộc hệ thống phòng tuyến Như Nguyệt cũng đang có những công trình xuống cấp cực kỳ nghiêm trọng như: Miếu cô thờ em gái của Thánh Tam Giang ở đền Xà (thôn Đoài, xã Tam Giang); hay công trình nhà Tổ ở chùa Thiệu Khánh (thôn Chân Lạc, xã Dũng Liệt) cũng có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào. Cả hai công trình này đều đang trong tình trạng khóa cửa, tạm dời chuyển ban thờ đến vị trí khác để tránh nguy hiểm cho người dân.
Chính quyền, Ban quản lý di tích và nhân dân địa phương rất mong các cấp, ngành chức năng quan tâm đầu tư, sớm triển khai phương án tu bổ cấp thiết, nâng cấp, duy tu, tôn tạo những hạng mục xuống cấp, cứu nguy di tích trước sự tác động khắc nghiệt của thời gian và thiên tai.