Bắc Ninh góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

Điện Biên Phủ là một thung lũng lòng chảo rộng lớn ở phía tây vùng rừng núi Tây Bắc. Năm 1953, tại đây thực dân Pháp tập trung 16.200 quân, xây dựng “Một pháo đài bất khả xâm phạm” với 8 cụm cứ điểm. Mỗi cụm cứ điểm là một hệ thống hoả lực nhiều tầng. Trước tình hình đó, Bộ Chính trị Trung ương Đảng chỉ đạo toàn Đảng, toàn quân, toàn dân chuẩn bị lực lượng tiêu diệt toàn bộ quân địch ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị Trung ương Đảng, với khẩu hiệu “Tất cả cho mặt trận, tất cả để chiến thắng”, quân và dân Bắc Ninh đã dồn hết sức người, sức của cho chiến dịch. Đầu năm 1954, lực lượng vũ trang tổ chức đánh địch ở các bốt Lim, Vân Khám, Vân Trinh, Bựu (Tiên Du), Phù Ninh, Đền Đô (Từ Sơn) diệt 200 lính và hạ sĩ quan. Tại km 15 Hà Nội - Hải Phòng, quân ta mai phục đánh mìn phá huỷ một đầu máy, 13 toa xe lửa, diệt hàng chục xe tải. Tại Gia Lương, các đơn vị 434 và 850 phối hợp cùng với du kích đánh bốt Văn Thai, đánh càn ở Cao Đức, bao vây bốt Thiên Thai, buộc địch đầu hàng. Tại thị xã Bắc Ninh, ta diệt bốt Hoà Đình, đốt cháy 1 kho đạn. Tại Yên Phong, du kích Tam Giang đột nhập bốt Sà, bốt Lương Tân; du kích Yên Phụ cắt hàng trăm mét rào dây thép gai, lấy mìn, thuốc nổ của địch. Quân và dân Từ Sơn đánh tan nhiều trận càn quét của địch vào Phù Chẩn, Nội Trì, Yên Lã, Vân Hà, Dục Tú, diệt hàng trăm tên địch.
Cũng thời gian này, lực lượng vũ trang huyện Gia Lâm phối hợp du kích xã Long Biên đào 50 hầm giấu quân, bí mật đột nhập đánh sân bay Gia Lâm. Đêm 3-3 rạng sáng ngày 4-3-1954, từ các vị trí ém quân, 15 chiến sĩ trong đội đặc nhiệm lọt vào sân bay đánh phá khu để máy bay và nhà xưởng sửa chữa. Kết quả, quân ta đã phá huỷ 18 máy bay, đốt cháy kho xăng chứa hàng vạn lít, phá hàng trăm m² nhà xưởng của địch. Tiếp đó, quân ta còn tổ chức nhiều trận phục kích đánh địch trên quốc lộ 5, quốc lộ 1A, chặn đường tiếp tế của địch lên Điện Biên Phủ.

Ngày 7-5-1954, đại quân ta giành toàn thắng ở Điện Biên Phủ, kết thúc 56 ngày đêm chiến đấu gian khổ, anh dũng. Ngày 21-7-1954, thực dân Pháp ký Hiệp định Giơnevơ, công nhận độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Với bản chất ngoan cố, thực dân Pháp vẫn tìm mọi cách để chống phá ta. Chúng tuyên truyền xuyên tạc, đe doạ Mỹ sẽ ném bom nguyên tử, dụ dỗ cưỡng ép đồng bào theo đạo Thiên chúa, ngụy quân, ngụy quyền vào Nam. Quán triệt chủ trương của Đảng, Tỉnh uỷ Bắc Ninh đã triển khai công tác tiếp quản, đồng thời tăng cường cán bộ xuống huyện, xã để tuyên truyền về chiến thắng, thông báo nội dung Hiệp định Giơnevơ, tuyên truyền những chủ trương, chính sách của Đảng trong việc thi hành Hiệp định, yêu cầu thực dân Pháp phải thực hiện đầy đủ và nghiêm chỉnh các điều khoản đã được ký kết.
Đúng 10 giờ ngày 8-8-1954, tên lính Pháp cuối cùng phải rút khỏi thị xã Bắc Ninh. Đoàn cán bộ của ta gồm 150 người cùng các đơn vị bộ đội Tiểu đoàn 434 (Trung đoàn 238), Tiểu đoàn 18 bộ đội chủ lực của tỉnh vào tiếp quản thị xã. Hàng vạn nhân dân thị xã và vùng lân cận với băng, cờ, khẩu hiệu, đứng chật hai bên đường vẫy chào bộ đội, cán bộ vào tiếp quản. 10 giờ 30 phút ngày 10-10-1954, tên lính viễn chinh Pháp cuối cùng đã rút khỏi Gia Lâm - quê hương Bắc Ninh hoàn toàn sạch bóng quân thù. Toàn tỉnh Bắc Ninh tưng bừng cờ hoa như một ngày hội lớn.
Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân tỉnh Bắc Ninh đã không ngại hy sinh, gian khổ, phối hợp với bộ đội chủ lực đánh địch 4.000 trận lớn, nhỏ, trong đó có những trận nổi tiếng đi vào lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam như trận Cầu Đào (Gia Lương), trận chống càn ở khu du kích Tiên - Quế - Võ… tiêu diệt, bắt sống và làm bị thương 24.185 tên địch, phá huỷ 4 đầu máy xe lửa, 75 toa xe, đánh hỏng 18 máy bay, đốt cháy 1 kho xăng chứa hàng vạn lít, đánh hỏng 2 cầu sắt bắc qua sông, 4 phà, 2 thuyền và 4 ca nô, thu hàng vạn khẩu súng các loại, hàng nghìn tấn đạn dược và nhiều phương tiện chiến tranh khác. Quân và dân Bắc Ninh đã vận động hàng nghìn ngụy binh bỏ hàng ngũ địch trở về với kháng chiến, phá tan hàng trăm cuộc càn quét, làm thất bại âm mưu “Lấy chiến tranh nuôi chiến tranh, dùng người Việt đánh người Việt” của địch.
Với những chiến công oanh liệt trong phong trào thi đua giết giặc lập công của quân và dân Bắc Ninh, đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu như: Đội Công an danh dự tỉnh Bắc Ninh có thành tích diệt tề, trừ gian, đột nhập đánh sân bay Gia Lâm, được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen ngợi; Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng nổi danh cả nước về thành tích chiến đấu chống thực dân Pháp, được tuyên dương đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân…